Woensdag begin ik met een nieuwe opleiding: traject (zelf)beoordeling en registratie Stichting Lerarenopleiders (SRL). Dit is een traject waarbij ik me straks echt lerarenopleider mag noemen. Het traject is een opleiding van VELON (Vereniging Lerarenopleiders Nederland).

Een collega van mij, Jan Voorbij, heeft het traject ook gevolgd en heeft dit met een mooi portfolio afgesloten. De titel van dit portfolio luidt: “How you teach IS the message”. In gesprekken met Jan begreep ik dat hij voor deze titel had gekozen om de volgende reden: in zijn lesgeven merkte hij dat studenten het adagium “teach as you preach” niet oppakten. Deze leus is een veelgehoorde slogan waarmee bedoeld wordt dat je les moet geven op de manier zoals jij wilt dat studenten zelf les zouden moeten geven.

Jan gaf aan dat dit niet genoeg was. Dat met deze manier van werken studenten de punten die hij belangrijk vond niet direct oppakten.

Specifiek is Jan ingegaan op de volgende doelen:

1) “Het verkrijgen van inzicht in de wijze waarop ik mij als lerarenopleider heb ontwikkeld (afgezet tegen wat over de ontwikkeling van lerarenopleiders bekend is in de literatuur) en te ontdekken in welke fase van de ontwikkeling ik mij bevind en te bepalen welke koers ik voor mijn verder ontwikkeling wil kiezen”

2) “Versterking van mijn kwaliteiten als lerarenopleider door vergroting van mijn opleidingsdidactisch repertoire in het algemeen en het leren congruent opleiden in het bijzonder”

In zijn portfolio beschrijft Jan op welke manier hij zich ontwikkeld heeft tot lerarenopleider. Hij haalt hierbij ontwikkelingen uit de theorie aan waarin wordt aangegeven hoe dit proces zich in de breedte ontwikkeld.

Een van de conclusies naar aanleiding van deze verkenning luidt:

2. Lerarenopleiders hebben de taak de student te helpen ontdekken welke denkprocessen en welke waarden achter hun onderwijsproces schuilgaan, rekening houdend met noties die studenten over opvoeding en onderwijs hebben geïnternaliseerd als zij met de opleiding.

In het tweede hoofdstuk gaat Jan in op het onderwerp congruent opleiden (als ideaal?). Jan haalt Swennen (2004) aan met de volgende definitie over congruent opleiden:

“het didactisch handelen van de lerarenopleider is in overeenstemming met het didactisch handelen dat hij/zij wil bevorderen bij (aanstaande) leraren.

Dit gaat verder dan modelen waarbij teach as you preach het uitgangspunt is. “Modelen wint pas echt aan waarde als dit wordt voorzien van metacommentaar door de opleider op zijn voorbeeldgedrag. “Teach as you preach” wordt dan “How you teach IS the message” (Russell) en wint aan kracht”.

Naast modelen betekent het dat je ook moet expliciteren (toelichten van onderwijsgedrag) en legitimeren (studenten kennis laten maken met de theorie waarop het modelen is gebaseerd van de opleider).

Congruent opleiden definieert Jan daarom als volgt:

“Er is sprake van congruent opleiden als het didactisch handelen van de lerarenopleider in overeenstemming is met het didactisch handelen dat hij/ zij wil bevorderen bij (aanstaande) leraren. Door het bewust voordoen (modelen) van gewenst onderwijsgedrag èn het geven van metacommentaar daarop door de didactische aanpak van de opleider te expliciteren en te legitimeren“.

In mijn eigen professionaliseringtraject wil ik me vooral toeleggen op het nog beter vormgeven van het opleidingsonderwijs in relatie met het didactisch ICT-gebruik op de basisschool. Op welke manier kun je studenten het beste voorbereiden op het gebruik van ICT in de basisschool? Welke kennis, vaardigheden en attitudes heeft de student hiervoor nodig? Nu houd ik me hier al een tijd mee bezig maar lijkt het me fijn om dit in het kader van dit traject nog verder uit te diepen. Ik ben benieuwd welke kant dit op zal gaan.

Met het volgen van deze opleiding ben ik ook direct lid geworden van de VELON. De VELON geeft elk kwartaal een tijdschrift uit, onlangs omgedoopt tot Tijdschrift voor lerarenopleiders”. De oude jaargangen zijn ook online te vinden. Daar heb ik even in gebladerd om te kijken wat er op het gebied van ICT langs is gekomen. In 6 jaar tijd zijn er in totaal 6 artikelen verschenen die gaan over het gebruik van ICT. De direct links zijn:

http://www.velon.nl/uploads/kennisbank/document_210.pdf
http://www.velon.nl/uploads/kennisbank/document_199.pdf
http://www.velon.nl/uploads/kennisbank/document_197.pdf
http://www.velon.nl/uploads/kennisbank/document_77.pdf
http://www.velon.nl/uploads/kennisbank/document_76.pdf
http://www.velon.nl/uploads/kennisbank/document_104.pdf

Interessante artikelen die zeker de moeite waard zijn om te lezen. Ik kom er misschien nog een keer op terug. Over het vervolg van de opleiding zal ik hier zeker nog wel eens schrijven. Al was het alleen maar om mezelf duidelijk te maken welke ontwikkelingen plaatsvinden.