Zolang Wikipedia bestaat houdt men zich volgens mij ook al bezig met de betrouwbaarheid van de artikelen. Er zijn al verschillende onderzoeken geweest waarin de betrouwbaarheid vergeleken werd met andere encyclopedieën. Toch blijft het knagen. Hoe kan het dat een artikel waaraan iedereen een bijdrage kan leveren een betrouwbaar artikel op kan leveren? Ik vind dit een erg boeiend fenomeen moet ik zeggen. Het heeft te maken met wat we zien als “waarheid”, denk ik. Volgens mij draait het vaak om de vraag in welke mate een artikel een betrouwbaar beeld van de waarheid geeft.
Daarbij moet ik natuurlijk “waarheid” nog verder definiëren. De Van Dale geeft de volgende omschrijving van waardheid:
- het ware, de overeenstemming tussen een denkbeeld, een verhaal of een bericht en de zaak zoals zij is
- iets dat waar is => feit
- ware geloofsovertuiging
Waarom kom ik hier op? Om twee redenen.
Reden 1. Soms wordt iets als waarheid aangenomen als verschillende mensen vanuit verschillende invalshoeken het eens zijn over een bepaald feit. Hoe deskundiger de mensen zijn die vanuit verschillende invalshoeken naar een zaak kijken hoe betrouwbaarder die waarheid wordt gevonden. Maar soms is een zaak zo ingewikkeld dat zelfs een grote hoeveelheid deskundigen er niet in slagen om een zaak als betrouwbaar en waar neer te zetten. En soms is een zaak zo ingewikkeld dat je als leek moet vertrouwen op de deskundigheid van een ander. Twee voorbeelden maken dit denk ik duidelijker. Het eerste voorbeeld. De serie “In Europa” die momenteel door de VPRO wordt uitgezonden heeft onder historici (als ik De Volkskrant mag geloven) nogal wat discussie op doen waaien. Inzichten zoals ze in de serie naar voren worden gebracht zouden verschillen met de inzichten zoals die onder historici leven. Wat waar is? Ik weet het niet. Tweede voorbeeld. De opwarming van de aarde. In de documentaire “an inconvenient truth” gebruikt Al Gore een overdaad aan gegevens. De vraag is hoe je die overdaad kunt controleren. En welke conclusie je daar dan weer uit moet trekken.
Reden 2. Onlangs kwam ik op de Foundation mailinglist het bericht tegen over de ontwikkeling van een nieuwe manier waarop Wikipedia de betrouwbaarheid van zijn artikelen kan weergeven. Het bevindt zich nu nog in de demo-fase. Het idee is dat een kleurindicatie aangeeft hoe betrouwbaar een wikipedia-artikel is. Op de demo-site zelf omschrijven ze het als volgt:
First, we compute the reputation of each author by analyzing the author’s contributions. When an author makes a contribution that is preserved in subsequent edits, the author gains reputation. When an author makes a contribution that is undone or reverted quickly, the author loses reputation.
The trust value of a new word is proportional to the reputation of its author. When subsequent authors edit the page, words that are left unchanged gain trust: by leaving them there, the authors implicitly agree with them. Words closer to the edit gain more trust, as the author of the edit is likely to have paid more attention to them. In contrast, text that has been rearranged (new text, text at the border of cut-and-paste, etc) has again a reputation proportional to the author of the edit.
Ik vind het een mooie ontwikkeling. Het is een punt dat volgens mij meegenomen kan worden in de discussie rondom webwijsheid. Trouwens een mooi voorbeeld van hoe je kunt zien dat een artikel steeds betrouwbaarder wordt is het artikel over Sydney Buxton. Bekijk een steeds recentere versie (New) om de veranderingen te zien.