Gerard Dummer

Alles over Onderwijs en ICT.

Browsing Posts published in maart, 2010

Dat is de titel van het boek dat door Terry Freedman is samengesteld. Het boek bevat 87 projecten waarbij web 2.0 gebruikt is. Laat je er door inspireren zou ik zeggen.

Deze week liet een van de studenten van Hogeschool Domstad een digitaal prentenboek zien dat hij met z’n klas gemaakt had. Een leuke uitwerking.



Vandaag was de tweede bijeenkomst van ICT voor studenten die de profielminor Schoolontwikkeling en Innovatie hebben gekozen. In de eerste bijeenkomt heb ik uitgelegd dat ik vooral wilde kijken naar de vraag wat kinderen zouden willen leren. En dat ik van daar uit mijn bijeenkomst voor de tweede keer zou samenstellen.
Dat heb ik gedaan. In de presentatie hieronder zie je op de tweede dia de resultaten van de inventarisatie die ik heb gehouden onder studenten. Wat denken zij dat kinderen willen leren? En op de derde dia de antwoorden van de leerlingen zelf.
Ik heb ze voor deze bijenekomst geordend met een Wordle. Daarbij is het zo dat woorden die vaker genoemd worden ook groter worden weergegeven. In de presentatie kom ik hier op terug.


Als ik de Wordles bekijk dan zijn deze uiteindelijk in 1 woord samen te vatten: divers.

En de vraag die je hierbij kunt stellen is: op welke manier kun je met ICT inspelen op die diversiteit aan onderwerpen?

Ik heb daarbij de studenten een aantal stappen laten doorlopen:

  1. Denk voordat je aan ICT-toepassingen gaat denken, eerst na over je onderwijsvisie.
  2. Besef je wat de breedte is van de mogelijkheden als het gaat over ICT.
  3. Bedenk ook dat als je wilt kijken of het werkt wat je doet, je dit ook vastlegd
  4. Stel ook vast of je school hier al klaar voor is. Zijn alle zaken op orde?

Met de opdrachten in de presentatie hoop ik dat dit gelukt is. (Lees ook nog de post over de eerste bijeenkomst van vorig jaar)

De tweede jaars lopen stage in de onderbouw en hebben twee keer aanbod gekregen over de mogelijkheden van ICT in de onderbouw. In de eerste bijeenkomst stond vooral het onderwerp Levende Prentenboeken en beginnende geletterdheid en ICT centraal. In de tweede bijeenkomst hebben we verschillende bronnen bekeken die interessant zijn.

De les zijn we trouwens begonnen met het maken van een website. Dit kan heel goed met kleuters op de website van Sesamstraat.

Verder hebben we gekeken naar de mogelijkheden voor het digibord met behulp van een les die Hanneke Meinen heeft gemaakt (en ik toevallig tegenkwam op de IPON).

Aan de hand van de website klascement heb ik de tweedejaars duidelijk gemaakt onder welke verschillende licenties (creative commons) je materialen kunt delen omdat zij dat per leerobject hebben aangegeven. Heel handig en inzichtelijk. Zou op de Nederlandse sites ook best kunnen komen te staan lijkt me.

Voor de kennistoets moeten studenten onder andere de brochure Wat weten we over ICT en de taalontwikkeling van jonge kinderen bestuderen. In de les heb ik hen mogelijke toetsvragen laten bedenken zodat ik hen richtte op de onderwerpen die echt van belang zijn (nadenken over de mogelijkheden van de combinatie van ICT met een bepaald vak).

De extra voorbeelden heb ik niet in de les behandeld. Ze komen uit de publicatie Springplank.

Met eerstejaars studenten ben ik deze week bezig geweest met de laatste les van thema 3. In deze laatste les hebben ze een elfje gemaakt en gepubliceerd. Doel van de les was:

Studenten kunnen in een blogbericht navertellen hoe je in de verschillende fasen van een stelles, die is opgebouwd volgens het directe instructiemodel, ICT kunt integreren.


Foto op voorkant gemaakt door Bananeman

Het lesdoel zelf hebben we nog geanalyseerd op inhoudscomponent, didactisch component en inhoudelijk component. Daarmee hebben we een link gelegd met het aanbod van Onderwijskunde en Pedagogiek. Waarbij we ook even hebben stil gestaan bij het feit hoe je leerlingen kunt motiveren. Verder hebben we de stappen van een stelles en het DI-model gevolgd.

Studenten hebben de afbeeldingen gezocht via Google. Maar dan wel de geavanceerde instelling (gelabeld voor hergebruik). Dat was voor alle studenten nieuw.

Bedoeling van de les was dus dat ze in een blogbericht zou zetten wat ze geleerd hadden. Alle studenten hebben een blog aangemaakt en we zullen ze stimuleren om hier gedurende de komende lessen steeds weer gebruik van te maken. Een mooi voorbeeld van een weblog is die van Evianne.

Ik heb gemerkt dat bij het uitleggen hoe een blog werkt je zeker niet alles in een keer kunt vertellen. Een volgende keer leg ik wel uit dat je bijvoorbeeld tags kunt toevoegen.

Foto gemaakt door mjk23.

Wat komt er bij kijken om dit met leerlingen te doen?

  • Zie voor de uitleg over hoe je een elfje met leerlingen kunt maken de taaldrukwerkplaats (en op deze pagina meer over dichten).
  • Laat leerlingen op Google zoeken naar Afbeeldingen die zijn gefilterd voor hergebruik.
  • Maak in Paint.net het gedicht op.
  • Plaats het op je klassenblog (met vermelding van de maker van de foto)

Een aardig filmpje die ik via de blog van Darcy Moore tegenkwam over Wikipedianen.

Sinds een paar weken staat er boven mijn blog dat ik vanaf 1 mei niet langer meer gebruik kan maken van blogger om te publiceren naar mijn eigen server. Erg jammer voor deze blog omdat ik hier dus gebruik van maak. Ik vind het een prettig idee namelijk dat mijn posts in mijn eigen omgeving staan. Ik doe dit alleen voor deze blog. Andere blogs die ik heb opgezet (zoals onderzoekdomstad.blogspot.com) maken gewoon gebruik van de servers van Google. En dat wil ik ook gewoon zo laten. Maar deze blog wil ik toch helemaal in eigen beheer houden. Daarom maar eens nadenken over een andere blogomgeving waarbij. Als iemand tips heeft dan hoor ik het graag.

Het model van de digitale didactiek van Robert Jan Simons (2002) wil antwoord geven op de vraag: hoe en onder welke condities kan ICT worden ingezet in het onderwijs? Waarbij het niet alleen gaat om het leren van ICT-competenties, maar ook om het leren werken met ICT in een “leercontext”.

In de onderstaande tabel zie je het soort bijdragen dat Simons ziet voor ICT met daarbij voorbeeldactiviteiten. Deze voorbeeldactiviteiten zijn niet specifiek gericht op het basisonderwijs of met het oog op ICT-competenties geformuleerd. Toch wil ik deze punten opnemen in het overzicht omdat het indirect wel aangeeft wat er van een leraar verwacht wordt als hij dit zou moeten kunnen.

Tabel Digitale didactiek

De vraag hierbij in eerste instantie is: wat is uit de bovenstaande tabel ook geschikt voor de vorming van de generieke kennisbasis onderdeel ICT voor de Pabo’s?

Om dit te verkennen zet ik achter de tweede kolom nog een derde met voorbeeldactiviteiten vertaald naar het basisonderwijs zodat ik zelf wat meer grip op de zaken krijg.

Tabel Digitale Didactiek_aanvulling

De derde kolom kun je zien als denkoefening om, zoals ik al zei, grip te krijgen op de digitale didactiek. Bij een aantal punten vind ik het lastig om iets te bedenken. Daar heb ik ??? neergezet:

  • Relaties leggen – groepen in stand houden (is dit gedurende het proces of juist na een samenwerkingsperiode?)
  • Relaties leggen – op elkaar aansluiten (gaat het hier over het gebruik maken van elkaars sterke kanten?)
  • Transparant maken – Processen achter het leren verhelderen (gebeurt dit door de lerende zelf in bijvoorbeeld een weblog? Of geldt door voor een begeleider? Of als combinatie of toch nog weer anders?)
  • Competenties centraal stellen – Curriculum Vitae (volgens wordt dit in het basisonderwijs niet gedaan).

Als ik naar aanleiding hiervan de modellen in 1 tabel zet dan krijg je het onderstaande resultaat. Vergelijking Pabotool en Ken is Basis ICT Met ICT Assessment Tool Tabel
Voor een groot deel komen de modellen naar mijn idee met elkaar overeen. In het ene model wordt uitvoeriger stilgestaan bij een aantal punten dan in andere modellen. En natuurlijk is elk model vanuit zijn eigen invalshoek en met zijn eigen bedoeling geschreven.
Bedoeling van mij is om te komen tot kernconcepten voor ICT die opgenomen kunnen worden in de generieke kennisbasis zoals die voor de lerarenopleiding basisonderwijs wordt opgesteld. Vanuit deze tabel hoop ik hier in ieder geval een stap in de goede richting te hebben gezet.

Een vergelijking van de Pabtool/Kennisbasis ICT en de 4 in balans is natuurlijk niet helemaal correct. De vier in Balans draait niet om de ICT-competenties van leraren maar gaat over de implementatie van ICT in het onderwijs. De vier in balans bestaat uit de volgende 6(!) punten:

  1. Visie
  2. Deskundigheid
  3. Digitaal leermateriaal
  4. ICT-infrastructuur
  5. Samenwerking en ondersteuning
  6. Leiderschap

Die 6 punten moeten leiden tot didactisch gebruik van ICT voor leraren. Onder deskundigheid staan de volgende punten die te vergelijken zijn met de ICT-competenties zoals genoemd in de Pabool en Kennisbasis ICT:

  • Communiceren via ICT met leerlingen
  • Gebruik van de computer als didactisch hulpmiddel
  • Gebruik van leerlingvolgsysteem
  • Organiseren van lessen waarin ICT wordt gebruikt
  • Met de klas werken aan project met verschillende ICT-toepassingen
  • Gebruik van educatieve apparatuur
  • Integreren van ICT in het onderwijs
  • Beoordelen bruikbaarheid educatieve programmatuur
  • Gebruik electronische leeromgeving
  • digitaal lesmateriaal van internet aanpassen voor in de les

In vergelijking met de Pabool/Kennisbasis ICT en de ICT-assessmenttool is dit een grovere indeling. Alle punten komen dan ook verschillende manieren terug in de andere modellen.