De derde gadget die ik mag testen in het kader van Mobiele Gadgets van SURFnet (SURFnet-Kennisnet Innovatieprogramma) is de iRex Digital Reader 1000S. De iRex is een ereader. Een ereader is een kleine platte computer waarop je boeken kunt lezen zonder vermoeide ogen te krijgen zoals dat op een gewoon computerbeeldscherm na een tijdje wel gebeurt.


15-10-2009

Eerste indruk
Mijn eerste indruk was: wat een fijne gadget is dit zeg. De teksten die je er op tevoorschijn tovert lijken er op gegrift te staan alsof ze er voor altijd op zullen blijven staan. Totdat je het beeldscherm weer ververst en een nieuwe pagina in beeld komt.

Ik heb verschillende collega’s de ereader laten zien. Een collega zei: “is die nep?”. Het is inderdaad heel anders dan een gewoon computerscherm en als je het de eerste keer ziet geloof je gewoon je ogen niet.
Een andere collega (met een iPhone) vroeg: kun je ook zo inzoomen (waarbij hij de slidebeweging met twee vingers maakte op het scherm waarmee je op de iPhone kunt inzoomen). Dat kan niet. Voor inzoomen moet je eerst het menu openen en de optie inzoomen selecteren.

15-10-2009

Nog weer een andere collega zei: kun je er ook lekker in bladeren? En ezelsoren in maken zodat je ziet waar je gebleven bent? Bladeren kun je er wel in. Aan weerzijden zitten knoppen waarmee je voor en achteruit bladert. In scherm zie je onder in beeld een balk waarop de eerste bladzijde staat aangegeven en de laatste bladzijde. En als je halverwege een boek bent zie je behalve de pagina die je leest ook knopjes naar de bladzijden ervoor en erachter.
Een ezelsoor maken zal niet lukken (behalve als je het breekt) maar je kunt wel een bladwijzer achterlaten zodat je weet waar je gebleven bent.

Kun je er ook aantekeningen in maken?, vroeg een student mij, met het oog op het studeren. Dat kan inderdaad. De iRex heeft een pennetje erbij (techniek van Wacom) waarmee je aantekeningen kunt maken. Als je een document afsluit blijven de aantekeningen ook bewaakt.

15-10-2009

Zelf, midden in een verhuizing, dacht: dit zou handig zijn: al mijn boeken op een ereader. Dat had aardig wat boekendozen gescheeld om te sjouwen. Dacht tegelijkertijd ook: maar boeken zien er toch ook wel heel mooi uit om direct te vervangen door één grijze ereader.

21-10-2009

Gebruiksgemak
De iRex is een eenvoudig te bedienen apparaat. Met de knoppen die er opzitten kun je vooruit en achteruit bladeren en de iRex aan en uit zetten. Wil je meer dan open je het menu via het scherm. Via het menu open je de opgeslagen boeken, heb je de mogelijkheid om in en uit te zoomen, een andere manier van bladeren te selecteren, de schermweergave aan te passen en boeken weer te sluiten.
Ik heb wel het idee dat de iRex nog echt een product is dat volop in ontwikkeling is. Als het gaat over eyecandy op het gebied van computericons dan kan er nog veel geleerd worden van de GUI van Apple en Windows. Wat dat betreft lijkt de iRex op interfaces die we zo’n 20 jaar geleden gewend waren van de gewone desktopcomputers.

Gebruiksgemak hangt verder natuurlijk samen met de titels die geschikt zijn om op de iRex te lezen. Wat dat betreft moet een document in het formaat pdf, txt en html (voor eenvoudige websites), jpeg, png, gif, tiff en bmp voor afbeeldingen en het boekenformaat Mobipocket.

De mogelijkheden voor het onderwijs

Wanneer vind ik een ereader waardevol voor het onderwijs zodat het gebruikt kan worden door leerlingen? Als leerlingen er educatieve boeken op kunnen lezen op minimaal dezelfde kwaliteit als de gewone gedrukte educatieve boeken. Opvallendste kenmerken (wat mij betreft) van deze boeken zijn:

  • Kleurrijke combinatie tekst en afbeeldingen (nog niet het geval)
  • Snel kunnen bladeren om overzicht te krijgen (redelijk mogelijk)
  • Mogelijkheid om aantekeningen te kunnen maken (redelijk mogelijk)

Aangezien het om een digitaal product gaat verwacht ik ook vanuit die invalshoek het een en ander. Zeker gezien de ontwikkelingen rondom digitaal leermateriaal. Minimaal verwacht ik:

  • Video voor extra instructie (niet mogelijk)
  • Interactieve verwerkingsopdrachten en toetsen (niet mogelijk)
  • Zoekfunctionaliteit (redelijk mogelijk)

Kun je het dan misschien gebruiken ter vervanging van de schoolbibliotheek? Lekker lezen met een ereader op schoot in de leeshoek? Bij de meeste kinderboeken die geschikt zijn voor kinderen van een jaar of 8 à 9 als de afbeeldingen niet meer overheersend zijn, zal dat kunnen. Het zal wel effect hebben op het leesonderwijs. Zomaar de voorkant en achterkant van een boek bekijken om te kijken waar het over gaat is er dan niet meer bij. Misschien komt er in de klas dan wel een oplaadpunt met een informatiedisplay om je boek uit te kiezen. Waar je even door de catalogus kunt bladeren om de voor en achterkanten te bestuderen even de eerste bladzijde te lezen zodat je daarna kunt kiezen om het boek op je eigen ereader te zetten of niet.

Compatibel met andere apparaten
Via een mini usb-aansluiting is het gemakkelijk op de computer aan te sluiten om meer boeken te downloaden. Ook is het mogelijk om een extra geheugenkaartje in de eareader te stoppen.

Minpunten
Uitgebreide educatieve mogelijkheden zijn nog niet aanwezig. Tot nu toe vooral geschikt om teksten te lezen. En boeken zijn natuurlijk allang niet meer alleen maar tekst.

Pluspunten
Deze manier van lezen van een computerscherm is erg prettig. Een genot voor de ogen.

Eindconclusie
Zodra uitgeverijen kinderboeken voor de doelgroep gaan uitgeven op de ereader is het voor het basisonderwijs zeker de moeite waard om ereaders (waaronder de iRex) aan te schaffen. Daarna zal het voor het basisonderwijs pas interessant worden als de ereader ook in kleur werkt.