Gerard Dummer

Alles over Onderwijs en ICT.

Browsing Posts tagged velon

Voor het VELON zelfregistratietraject ben ik bezig met het schrijven van mijn portfolio. In dit portfolio laat ik zien dat ik bezig ben met het professionaliseren van mijzelf als opleider.
Ik heb er voor gekozen om me te richten op competentie 3 en om precies te zijn:

3.1 De lerarenopleider vertaalt nieuwe ontwikkelingen in het eigen deskundigheidsgebied en het onderwijs naar het opleidingsonderwijs
3.2 Creëert voor deelnemers een krachtige en inspirerende leeromgeving
3.4 De lerarenopleiding maakt de gehanteerde didactische aanpak inzichtelijk, reflecteert met de deelnemers op de didactisch keuzen en daagt hen uit tot het maken van eigen keuzen.

In het kader hiervan ben ik een verzameldocument aan het herschrijven. Dit verzameldocument is de onderligger voor thema 3. Thema 3 is een onderdeel van het eerstejaars programma van de studenten. Centraal in dit thema staat vakinhoudelijk en didactisch werken (Lesgeven en begeleiden).

In het verzameldocument leren de studenten hoe ze ICT in kunnen zetten binnen de les. De volgende onderdelen komen aan bod:

  • De doelen
  • De beginsituatie
  • Zorgen voor betrokkenheid
  • De organisatie
  • Inleiding op de les
  • De kern van de les
  • De afronding van de les.

Ik ben nu bij het onderdeel de kern van de les. Dit onderdeel behandel ik volgens het diamantmodel waarin de volgende aspecten aan de orde komen:

  • Samenwerken aan een opdracht (uit het oude model overgenomen)
  • Voorstellen van informatie aan anderen
  • Zelfstandig leren met behulp van ICT
  • Zoeken, verwerken en bewaren van informatie
  • Communiceren van informatie
  • Oefenen met behulp van ICT
  • Creatief vormgeven met behulp van ICT.

Bij het onderdeel zelfstandig werken aan informatie behandel ik onder ander de webwandeling. Bij de webwandeling ga ik in op drie aspecten:

  • het stellen van goede vragen
  • het aandragen van een bepaald thema en
  • het selecteren van geschikte internetbronnen

Bij dit laatste onderdeel (het selecteren van geschikte internetbronnen) ga ik in op media en functie. Ik ben nu bij het onderdeel functie gekomen. En ik probeer duidelijk te maken waarom studenten een bepaald medium zouden moeten kiezen om informatie zo goed mogelijk over te dragen. Ik vind dit een lastig onderwerp moet ik zeggen. Want dit is helemaal niet zo makkelijk te beantwoorden. Ik ben voor het beantwoorden van deze vraag al een tijdje bezig. Waar ik nu op uit kom zijn waarschijnlijk Romoszowski’s Media Selection Wheel en Bates ACTIONS model. Voor ik deze modellen had gevonden had ik al de volgende redenen bedacht:

  • Zelf kan ik bedenken dat inzicht groter is naar mate de realiteit met een bepaald medium toeneemt. Zo zal de werking van een stoommachine duidelijker uitgelegd kunnen worden met behulp van een video of animatie dan met behulp van een tekst.
  • Ook kan de betrokkenheid bij een bepaald onderwerp toenemen als leerlingen een actievere rol kunnen spelen. Zo zal de betrokkenheid (denk ik) hoger zijn bij het gebruik van een applet waarbij leerlingen ontdekken wat lenzen betekenen voor de breking van licht dan het zien van een afbeelding hierover.
  • Ook hangt het naar mijn idee samen met de beschikbaarheid van informatiebronnen die voor handen zijn. Misschien is er wel een tekst over bijvoorbeeld De Romeinen maar geen video.
  • Ook het beginniveau van leerlingen speelt natuurlijk een rol. Zo zal een leerling uit groep 3 een video waarin een onderwerp in beeld en geluid wordt uitgelegd veel beter kunnen volgen dan een tekst over eenzelfde onderwerp.
  • Ook kan in bedenken dat leerlingen met leesproblemen liever zo weinig mogelijk tekst hebben (of tekst ondersteund door audio).
  • En voor leerlingen met een visuele handicap geldt natuurlijk dat video, applets en games weer minder geschikt zijn.

Maar ik weet dus nog niet of dit het helemaal al is. Op mijn zoektocht kwam ik ook langs de website van de Inira Ghandi National Open University. Ze hebben allerlei trainingsmaterialen online gezet. Dit boek over Media and Technology in distance education sprak me aan. Hierin wordt Bates model van mediaselectie uitgebreid behandeld. Bates doet dit met het ACTIONS-model. Een acroniem van de woorden Acces, Costs, Teaching and Learning, Interactivity and user-friendliness, Organisational issues, Novelty en Speed.

Het meest interessant vind ik Teaching and Learning waarover in de toelichting wordt gezegd:

The media selected should categorically conform to the achievementof specific teaching-learning objectives. Sometimes a single medium and sometimes a combination of media is required to achieve the objectives stipulated for the course or course unit. Of course, this decision will depend on whether media are used as supplementary, independent, complementary or in an integrated fashion.
As teachers and academics, we have our respective belief about how learning takes place. This may be based on one or more of these strands: behaviouristic, cognitive, humanistic, and constructivist. Our belief considerably influences our choice of technology as also the way that technology (or combination of technologies) is designed. In all our decisions, considerations of interaction, needs of individual learning style, and individual capacity to reflect shall hold the key. Therefore, design is the issue here. Bates writes: ‘Thus a well-designed lecture will teach better than a poorly design television programme, and vice versa’ (2005, p. 58).

Ben wel bang dat ik hier nog niet heel veel verder mee ben gekomen. De webwandeling die studenten moeten maken richt zich op kennisvragen en inzichtsvragen. Deze werkvorm past binnen een vrij leerkrachtgestuurd onderwijsprogramma.

Misschien dat dit boek me verder helpt: Education for a digital world. Daar zal ik me morgen op storten.

Een paar jaar geleden zijn we begonnen met de invoering van het nieuwe curriculum. Regelmatig heb ik hier al over geschreven op deze blog. Aan de berichten gaf ik dan het label ICT-competenties mee. Ook heb ik verschillende verzameldocumenten samengesteld. Met deze documenten zijn studenten in staat om zelfstandig zich voor te bereiden op de kennistoets, casustoets en het assessmentdossier.
Aan deze documenten zal ik bij het herzien voor volgend jaar een aantal nieuwe onderdelen toevoegen. Dit zijn: een overzicht van belangrijke begrippen en een lijst met feedbackvragen.

Een overzicht van belangrijke begrippen helpt de student om zich goed voor te bereiden op de kennis- en casustoets. Feedbackvragen helpen de studenten zich voor te bereiden op het assessmentdossier.
Voor thema 3 (lesgeven en begeleiden) neem ik (waarschijnlijk) voor de volgende keer de volgende “begrippen” als overzicht op:

  • Samenwerken en ICT
  • Presenteren van informatie met behulp van ICT
  • Zelfstandig leren met behulp van ICT
  • Zoeken en verwerken met behulp van ICT
  • Communiceren met behulp van ICT
  • Oefenen met behulp van ICT
  • Creëren met behulp van ICT
  • Wiki
  • Webwandeling
  • Webwijsheid
  • Weblog
  • Game
  • Digitaal toetsen
  • ICT-integratie
  • Media
  • Mindmap
  • Mayer en de Cognitive Theory of Multimedia Learning
  • Internetgebruik
  • Seymour Papert en constructionisme
  • Marc Overmars en serious gaming
  • Google Earth
  • Beeldverhaal
  • Digitale video
  • Podcast

Deze lijst is nogal een bonte verzameling van verschillende grootheden. Daar komt nog verandering in. Ik stel deze lijst in de komende tijd bij. Ik ga deze verbeterslag namelijk ook inzetten voor mijn professionaliseringsplan voor het zelfregistratietraject van VELON. Studenten hebben van ons ook nog een feedbackformulier gekregen. Ook dit formulier zal in de volgende versie opgenomen worden van het verzameldocument.

Het embedden (wat ik wilde doen) leverde een probleem op. Vandaar een link naar het document op Scribd.

OK, vooruit misschien begin twintigste eeuws dan. Maar ik heb mij tijdens het VELON-congres toch echt verbaasd. Hoe kan het dat zo’n belangrijke club voor de lerarenopleiding zo weinig met de tijd meegaat? Ik heb op geen enkele manier gezien of gehoord waarop voor, tijdens of na het congres ingespeeld werd op de nieuwste ontwikkelingen. Waardoor het mogelijk zou zijn om van een congres echt een interactief en betrokken geheel te maken.
Dat begint al met de website waarop het congres is aangekondigd. Ik begreep dat het uiteindelijke programma pas een week van te voren op de site bekend werd gemaakt.
Op de site (onderdeel van de algemene VELON-site) vind je een statisch overzicht van de verschillende programma-onderdelen. Het is niet mogelijk om gemakkelijk je eigen programma samen te stellen. Laat staan dat je je eigen programma kunt downloaden in je eigen agenda.
Op het congres heb ik me ook over een aantal zaken verbaasd. Inhoudelijk bijvoorbeeld. Thema was kennis maken. Maar er is met geen woord gerept over onderwerpen zoals digitale (of zoals ik liever heb multimediale) portfolio’s of over het zelf publiceren op internet en de vragen die dat met zich meebrengt.
De nadruk lag op onderzoek. Ook belangrijk want een eis vanuit het HBO-niveau. Maar de mogelijkheden die ICT hiervoor bood werden me ook niet duidelijk.
Als ik kijk naar de presentaties die ik heb bijgewoond (vooral de keynotes) moet ik zeggen dat ook hier niet direct alles uit de kast is gehaald om er een interactief boeiend geheel van te maken. Een keynote werd zelf gewoon helemaal voorgelezen. De bijbehorende PowerPoint stond er een beetje verloren bij.
Ook was ik volgens mij de enige op de mevrouw van de VELON na, die foto’s maakte van de verschillende bijeenkomsten. Ik had het gevoel ook af en toe raar aangekeken te worden door mijn mede-lerarenopleiders. Waarom was ik zo aan het fotograferen? Waar was dat voor nodig? Om op mijn weblog te zetten natuurlijk. Maar volgens mij hebben weinig opleiders daar kaas van gegeten. Als ik google op velon 2008 zie ik alleen mijn eigen weblog voorbij komen en blijft het verder akelig stil. Daar kunnen ze in het MBO toch echt wat beter van.

VELON ga echt met je tijd mee en doe er wat aan! Zodat we straks niet in Gent weer naar een negentiende eeuws congres zitten te kijken.

Gisteren en vandaag was ik op het VELON-congres. VELON is de Vereniging voor Lerarenopleiders Nederland. Elk jaar organiseren ze een congres waarin lezingen, presentaties en workshops worden gehouden. Dit keer werden de dagen georganiseerd door de Utrechtse lerarenopleidingen, waaronder Hogeschool Domstad.

Er waren dan ook veel mensen van Hogeschool Domstad aanwezig. Bijna iedereen heeft een presentatie gegeven. Het was aardig om ook eens met collega’s buiten het Centrum voor ICT-educatie op een congres aanwezig te zijn.

Ik heb deze dagen een aantal presentaties/workshops gevolgd. Ook was ik natuurlijk aanwezig bij de key-notes.

Presentaties

Ik heb drie sessies bijgewoond die gingen over het onderzoek in de opleiding. Een interessant onderwerp omdat dit echt een opkomend fenomeen is in de lerarenopleiding. Elke opleiding doet het toch net weer op een andere manier. De eerste sessie werd geleid door Anita Blonk van Fontys OSO. De titel van haar sessie luidde: Eigen thema als lerarenopleider: sterker in het begeleiden van onderzoek. Sterk aan deze sessie vond ik het idee dat een lerarenopleider zelf een thema vaststelt waarover onderzoek gedaan kan worden en dat studenten hier bij aansluiten. Een mooie manier om ook lerarenopleiders te verleiden tot het doen van onderzoek (zo zie ik het maar). Meer info over haar sessie is hier te vinden.


velon_2008_010

De tweede sessie over onderzoek werd verzorgd door Rianne van Kemenade – De Pooter (Fontys Eindhoven) met als titel Standaarden en criteria voor HBO-onderzoek: voor studenten en lerarenopleiders. Heel aardig bij haar om te zien welke standaarden ze hebben:

De volgende standaarden zijn vastgesteld:
1. De student heeft een onderzoekende houding.
2. De student weet hoe hij onderzoeksresultaten kan toepassen in de eigen praktijk.
3. De student kan praktijkgericht onderzoek opzetten, uitvoeren en rapporteren.


velon_2008_016

velon_2008_018


En hoe hier aan gewerkt wordt. Uitgangspunt hierbij is dat de studenten onderzoekservaring opdoen. Meer info over deze sessie is hier te vinden.

De derde sessie over onderzoek doen werd verzorgd door Pabo Almere. Zij hebben het onderzoek opgenomen in een onderdeel van het programma, genaamd prestaties. Zij presenteerden de onderzoekscyclus zoals zij die hanteerden. Ook hun presentatie was hier aan opgehangen:

Ontwerpen
Operationaliseren
Waarderen
Resultaten communiceren
Reflecteren.

Op Pabo Almere is nu nog geen lectoraat maar zal dat binnenkort wel komen. De onderzoeksopdrachten waren heel duidelijk: een observatie, onderzoek met enquete en onderzoek met LVS analyse en onderzoek en scriptie.
Een punt van aandacht vond ik nog de mate waarop het onderzoek in de opleiding is geïntegreerd. Nu staat het er naar mijn idee aardig los van en is maar een deel van de docenten (de onderzoeksdocenten) erbij betrokken.


velon_2008_055

velon_2008_056

Keynotes
Naast de sessies was ik ook aanwezig bij de keynotes. De inhoud van de keynotes was erg interessant. Sommige werden wel iets beter voor het voetlicht gebracht dan andere.

De eerste keynote werd verzorgd door Robert Jan Simons. Hij ging onder andere in op een aantal trajecten die binnen het IVLOS lopen. Interssant was het traject waarin verschillende fasen in de loopbaan voor docenten werden onderscheiden. Zo hebben ze voor vijftigplussers het Nestoraat geïntroduceerd. Waarbij het de bedoeling is dat oudere leerkrachten een coachende rol voor jongere leerkrachten vormen.


velon_2008_002

De tweede keynote werd verzorgd door Joke Snippe van Hogeschool INHOLLAND. Zij deed verslag van het onderwerp “Rekenen en taal als uitdagingen voor de kwaliteit van lerarenopleidingen”. Ze heeft een model gepresenteerd waarin de fundamentele niveaus en streefniveaus van het taalonderwijs zouden vastgelegd moeten worden.


velon_2008_011

De derde keynote werd verzorgd door Marc Vermeulen, hoogleraar onderwijssociologie. Hij stelde in zijn presentatie een aantal interessante thema’s aan de orde. Zo ging hij in op het onderwijs als een sector met een groot afbreukrisico. Hij noemde het onderwijs een sector in de frontlinie van de publieke dienstverlening. Waarbij eigenlijk geen fouten gemaakt mochten worden. En op het moment dat dit gebeurt daarvoor direct grote publieke en politieke belangstelling is.
In de rest van zijn verhaal ging hij in op het onderwerp Publieke Waarde waarbij hij in een model de Publieke waarde in een driehoek presenteerde. Op de drie hoeken stonden de onderwerpen: substantiële logica: waarden, personeel en mandaat/ licensie. Hij gaf hierbij aan dat deze drie elkaar beïnvloeden. Daarna is hij ingegaan op het speelveld van de lerarenopleiders, de 5 committments (leerling/student, professie, levensbeschouwing en identiteit, school/opleiding en uitvoerende van de onderwijswet). Tenslotte had hij het ook over de vier logica’s die botsen en waarin leerkrachten (maar ook politiemensen en mensen uit de zorg) keuzes moeten maken: institutionele logica botsend met situationele logica. En instrumentele logica botsend met culturele logica.


velon_2008_028

De Hogeschool Domstad bijdragen
Dit VELON-congres hebben ook collega’s sessies verzorgd. Dat waren een aantal van mijn ICT-collega’s maar ook de andere collega’s. Hieronder de titels van hun bijdragen:
Academische basisscholen zoeken lerende lerarenopleiding (link)
Onderzoek van studenten als bijdrage aan schoolontwikkeling. Hoe kan deze win-win situatie zo optimaal mogelijk begeleid worden? (link)
De ontwikkeling van professionele vakkennis op de pabo (link)
‘Kennisobjecten, samen kennis-maken’ op weg naar een ‘deelbare’ kennisbasis (link)
Kennis borgen en kennis integreren (link)
Opleiding, student en werkveld maken kennis met elkaar. (link)


velon_2008_004

Deze laatste sessie is samen verzorgd met de leerkracht (Ine Verheyen) van basisschool De Klimop uit Nieuwegein en de studenten die daar stage lopen (Manon Beuker en Sandra de Jong).

De foto’s van de sessies volgen nog. Flickr heeft wat problemen vanavond volgens mij.

Woensdag begin ik met een nieuwe opleiding: traject (zelf)beoordeling en registratie Stichting Lerarenopleiders (SRL). Dit is een traject waarbij ik me straks echt lerarenopleider mag noemen. Het traject is een opleiding van VELON (Vereniging Lerarenopleiders Nederland).

Een collega van mij, Jan Voorbij, heeft het traject ook gevolgd en heeft dit met een mooi portfolio afgesloten. De titel van dit portfolio luidt: “How you teach IS the message”. In gesprekken met Jan begreep ik dat hij voor deze titel had gekozen om de volgende reden: in zijn lesgeven merkte hij dat studenten het adagium “teach as you preach” niet oppakten. Deze leus is een veelgehoorde slogan waarmee bedoeld wordt dat je les moet geven op de manier zoals jij wilt dat studenten zelf les zouden moeten geven.

Jan gaf aan dat dit niet genoeg was. Dat met deze manier van werken studenten de punten die hij belangrijk vond niet direct oppakten.

Specifiek is Jan ingegaan op de volgende doelen:

1) “Het verkrijgen van inzicht in de wijze waarop ik mij als lerarenopleider heb ontwikkeld (afgezet tegen wat over de ontwikkeling van lerarenopleiders bekend is in de literatuur) en te ontdekken in welke fase van de ontwikkeling ik mij bevind en te bepalen welke koers ik voor mijn verder ontwikkeling wil kiezen”

2) “Versterking van mijn kwaliteiten als lerarenopleider door vergroting van mijn opleidingsdidactisch repertoire in het algemeen en het leren congruent opleiden in het bijzonder”

In zijn portfolio beschrijft Jan op welke manier hij zich ontwikkeld heeft tot lerarenopleider. Hij haalt hierbij ontwikkelingen uit de theorie aan waarin wordt aangegeven hoe dit proces zich in de breedte ontwikkeld.

Een van de conclusies naar aanleiding van deze verkenning luidt:

2. Lerarenopleiders hebben de taak de student te helpen ontdekken welke denkprocessen en welke waarden achter hun onderwijsproces schuilgaan, rekening houdend met noties die studenten over opvoeding en onderwijs hebben geïnternaliseerd als zij met de opleiding.

In het tweede hoofdstuk gaat Jan in op het onderwerp congruent opleiden (als ideaal?). Jan haalt Swennen (2004) aan met de volgende definitie over congruent opleiden:

“het didactisch handelen van de lerarenopleider is in overeenstemming met het didactisch handelen dat hij/zij wil bevorderen bij (aanstaande) leraren.

Dit gaat verder dan modelen waarbij teach as you preach het uitgangspunt is. “Modelen wint pas echt aan waarde als dit wordt voorzien van metacommentaar door de opleider op zijn voorbeeldgedrag. “Teach as you preach” wordt dan “How you teach IS the message” (Russell) en wint aan kracht”.

Naast modelen betekent het dat je ook moet expliciteren (toelichten van onderwijsgedrag) en legitimeren (studenten kennis laten maken met de theorie waarop het modelen is gebaseerd van de opleider).

Congruent opleiden definieert Jan daarom als volgt:

Er is sprake van congruent opleiden als het didactisch handelen van de lerarenopleider in overeenstemming is met het didactisch handelen dat hij/ zij wil bevorderen bij (aanstaande) leraren. Door het bewust voordoen (modelen) van gewenst onderwijsgedrag èn het geven van metacommentaar daarop door de didactische aanpak van de opleider te expliciteren en te legitimeren“.

In mijn eigen professionaliseringtraject wil ik me vooral toeleggen op het nog beter vormgeven van het opleidingsonderwijs in relatie met het didactisch ICT-gebruik op de basisschool. Op welke manier kun je studenten het beste voorbereiden op het gebruik van ICT in de basisschool? Welke kennis, vaardigheden en attitudes heeft de student hiervoor nodig? Nu houd ik me hier al een tijd mee bezig maar lijkt het me fijn om dit in het kader van dit traject nog verder uit te diepen. Ik ben benieuwd welke kant dit op zal gaan.

Met het volgen van deze opleiding ben ik ook direct lid geworden van de VELON. De VELON geeft elk kwartaal een tijdschrift uit, onlangs omgedoopt tot Tijdschrift voor lerarenopleiders”. De oude jaargangen zijn ook online te vinden. Daar heb ik even in gebladerd om te kijken wat er op het gebied van ICT langs is gekomen. In 6 jaar tijd zijn er in totaal 6 artikelen verschenen die gaan over het gebruik van ICT. De direct links zijn:

http://www.velon.nl/uploads/kennisbank/document_210.pdf
http://www.velon.nl/uploads/kennisbank/document_199.pdf
http://www.velon.nl/uploads/kennisbank/document_197.pdf
http://www.velon.nl/uploads/kennisbank/document_77.pdf
http://www.velon.nl/uploads/kennisbank/document_76.pdf
http://www.velon.nl/uploads/kennisbank/document_104.pdf

Interessante artikelen die zeker de moeite waard zijn om te lezen. Ik kom er misschien nog een keer op terug. Over het vervolg van de opleiding zal ik hier zeker nog wel eens schrijven. Al was het alleen maar om mezelf duidelijk te maken welke ontwikkelingen plaatsvinden.